ظهور بازار کریپتوکارنسی، موجی از نوآوری و فرصت را با خود بههمراه داشت، اما در عین حال، زمینه مناسبی نیز برای انواع کلاهبرداری و اقدامات متقلبانه ایجاد کرد. در میان بلاکچینهای مختلف، شبکه ترون (TRON) بهعنوان یکی از بازیکنان اصلی این عرصه، بهشکلی فزاینده با کلاهبرداریهای مختلف، از طرحهای پیچیده فیشینگ گرفته تا پروژههای اسکم، درگیر بودهاست.
همزمان با رشد این اکوسیستم، پیچیدگی و مقیاس انواع کلاهبرداری ترون نیز افزایش مییابد. در همین حال، تکنیکهای به کار گرفتهشده توسط این کلاهبرداران نیز هر روز پیچیدهتر میشود. با توجه به اهمیت این موضوع، قصد داریم در این مقاله با انواع کلاهبرداری ترون، سازوکار آنها و روشهای مقابله با کلاهبرداران، بیشتر آشنا شویم.
کلاهبرداری ترون چیست؟
کلاهبرداری ترون، به فعالیتهای مخرب مختلفی اشاره دارد که از بلاکچین ترون (TRON) و پایگاه کاربران آن سوءاستفاده میکنند و اغلب منجر به خسارات مالی قابلتوجهی برای قربانیان میشوند. این کلاهبرداریها در اشکال مختلفی اعم از طرحهای فیشینگ، طرحهای پانزی و عرضه اولیه سکههای جعلی (ICO) مشاهده شدهاند. کلاهبرداران معمولاً سرمایهگذاران ناآگاه را با وعدههای فریبنده سود بالا و سریع فریب میدهند، اما پس از جلب اعتماد قربانیان، با سرمایه آنها ناپدید میشوند.
دلیل جذابیت شبکه ترون برای کلاهبرداران، در ماهیت غیرمتمرکز و قابلیتهای قرارداد هوشمند کاربرپسند آن نهفته است. این ویژگیها راهاندازی پروژههای مخرب، بدون نظارت دقیق را برای کلاهبرداران آسانتر کردهاند. علاوه بر این، سرعت بالا و ناشناسبودن نسبی تراکنشها در شبکه ترون، جابجایی وجوه غیرقانونی را تسهیل کرده و آن را به یک پلتفرم برتر برای فعالیتهای مجرمانه مختلف، از جمله پولشویی و حتی تامین مالی تروریسم تبدیل میکند. به این ترتیب، این شبکه بلاکچین به بستری جذاب برای کلاهبرداری تبدیل شدهاست.
انواع کلاهبرداری ترون
یکی از رایجترین انواع کلاهبرداری ترون، کلاهبرداری با کیف پولهای چند امضایی (Multi-Signature Scams) است که در آن، کلاهبرداران کاربران را فریب میدهند تا کلیدهای خصوصی خود را با آنها بهاشتراک بگذارند. حملات فیشینگ و طرحهای پانزی که در صدر کلاهبرداریهای ترون قرار دارند، اکثراً با تکیه بر ناآگاهی کاربران و فریب آنها، از طریق ایمیل یا وبسایتهای جعلی، داراییشان را بهسرقت میبرند.
از دیگر انواع کلاهبرداری ترون، میتوان به برنامههای ماینینگ اسکم اشاره کرد که وعده درآمد ثابت از طریق برنامه و تراکنشهای جعلی را میدهند. این طرحها اغلب از ماهیت غیرمتمرکز شبکه ترون برای ناشناسماندن استفاده میکنند. شناخت این کلاهبرداریها برای فعالیت سالم و بدون ریسک در فضای رمزارزها، بهخصوص شبکه ترون ضرورت دارد.
نحوه کار سایتهای پانزی ترون به چه صورت است؟
درک چارچوبهای کلی سایتهای پانزی برای محافظت از امنیت داراییها در فضای پرمخاطرهای مثل ارزهای دیجیتال، امری حیاتی است. این طرحها که به نام چارلز پانزی (Charles Ponzi) نامگذاری شدهاند، بر مدلی فریبنده تکیه دارند که در آن سود سرمایهگذاران قبلی با استفاده از سرمایه سرمایهگذاران جدیدتر پرداخت میشود. جذابیت سود بالا و ریسک کم، افراد زیادی را به سمت این طرحها جذب میکند، بهویژه کسانی که به دنبال سودهای سریع و بادآورده هستند. با این حال، ساختار این طرحها اساساً ناقص و ناپایدار است، چراکه پس از کندشدن روند ورود سرمایهگذاریهای جدید، فروپاشی آنها اجتنابناپذیر میشود.
در عصر دیجیتال، طرحهای پانزی با بهرهمندی از خاصیت ناشناسبودن و ماهیت غیرمتمرکز تراکنشهای رمزارزی، اغلب با ترویج برنامههای سرمایهگذاری با سود بالا یا پروژههای نوآورانه بلاکچین، چهرهای از مشروعیت ایجاد میکنند. علاقه این دسته از کلاهبرداران به شبکه ترون و سوءاستفاده از شهرت این شبکه، کمی بحثبرانگیز شدهاست. علیرغم گستردگی و تنوع طرحهای پانزی در شبکههای بلاکچینی مثل ترون، چارچوب کلی همه آنها یکسان و به شرح زیر است:
وعدههای فریبنده و دروغین برای جذب سرمایهگذار
طرحهای پانزی انواع مختلفی از تاکتیکهای فریبنده و وعدههای دروغین را برای جذب سرمایهگذاران ناآگاه به کار میگیرند، که اغلب متکی بر جذابیت سود بالا با حداقل ریسک سرمایهگذاری هستند. این طرحها معمولاً با توصیفهای مبهم و فریبنده، در شبکههای اجتماعی، فستیوالها و رویدادهای مهم دست به تبلیغات گسترده میزنند تا برای خود مشروعیت بخرند. ولی واقعیت این است که این طرحها به هجوم مستمر سرمایهگذاران جدید برای پرداخت سود به شرکتکنندگان قبلی وابسته هستند و هیچ جریان درآمد سالمی در آنها وجود ندارد.
ادعای کذب ساخت قراردادهای هوشمند با کدهای قوی
ادعای ساخت قراردادهای هوشمند با کدگذاری قوی، بهعنوان یک تاکتیک فریبنده برای جذب سرمایهگذاران بیشتر در طرحهای کلاهبرداری ترون رواج دارد. این طرحها اغلب مدعی میشوند که از تکنیکهای برنامهنویسی پیشرفته برای ایجاد قراردادهای هوشمند استفاده میکنند که نوید بازده سرمایهگذاری بالا را میدهد و گاهی اوقات سود روزانه ۲۰ تا ۳۵ درصد با حداقل سرمایه (تا چند صد واحد ترون) را بههمراه دارد.
هرچند ممکن است وجود یک قرارداد هوشمند حقیقت داشته باشد، واقعیت اصلی این است که این قراردادها عمدتاً برای تسهیل فعالیتهای تقلبی و نه فرصتهای سرمایهگذاری واقعی طراحی شدهاند. اپراتورها ممکن است قراردادهای خود را ایمن و حسابرسیشده معرفی کنند، اما در بسیاری از موارد، فاقد شفافیت و نظارت لازم برای پروژههای قانونی هستند.
اپراتورها اغلب به سرمایهگذاران اولیه اجازه میدهند سود خود را برداشت کنند تا از این طریق تصور یک مدل سرمایهگذاری موفق را در جامعه هدف ایجاد نمایند. این روند تا جایی ادامه پیدا میکند که دیگر سرمایهگذار جدیدی وارد پروژه نشود و طرح فرو بریزد.
تشویق به دعوت از کاربران جدید و زیرمجموعهگیری
یکی از شیوههای رایج در انواع کلاهبرداری ترون، استراتژی زیرمجموعهگیری است. در این شیوه که نوعی روش تبلیغات کم هزینه و مطمئن هم محسوب میشود، کاربران تشویق میشوند برای دریافت سود بیشتر، دیگران را برای پیوستن به پروژه دعوت کنند. این طرحها بهویژه در فضای بلاکچین و با ادعای ایجاد سود توسط معاملهگران حرفهای یا نرمافزارهای تخصصی معاملات خودکار، میتوانند بسیار متقاعدکننده باشند.
نکته مهم دیگر دراینباره این است که فرد کلاهبردار با استفاده از این روش از درگیرشدن مستقیم با افراد خودداری کرده و کاری میکنند که مسئولیت زیانهای نهایی به عهده کاربران باشد.
ساخت و ترویج بدافزارها و برنامههای جعلی
بسیاری از پروژههای کلاهبرداری ترون از بدافزارهایی با ظاهر جذاب و قابل اعتماد استفاده میکنند. در اینگونه طرحها، کاربران ترغیب میشوند که یک کیف پول دیجیتال ایجاد کرده یا اطلاعات کلیدهای خصوصی و عمومی خود را وارد کنند. این بدافزارها همچنین به اطلاعات مالی کاربران مانند رمزهای عبور، مشخصات کارتهای اعتباری و شماره حسابهای بانکی نیز دسترسی پیدا میکنند. این نرمافزارها اغلب با عناوینی مانند استخراج ابری به کاربران معرفی میشوند. ولی متاسفانه پس از دانلود و وارد کردن اطلاعات کیف پول، حسابهای کاربران توسط کلاهبرداران خالی میشود. به همین جهت توصیه میشود تا زمانی که از صحت و سلامت پروژهها اطمینان حاصل نکردهاید، اقدام به سرمایهگذاری نکنید.
لیستی از پروژه هایی که با نام ارز ترون کلاهبرداری کرده اند
تاکنون چندین پروژه با فریب مردم تحت نام شبکه ترون، موفق شدهاند سرمایهگذاران را با وعدههای دروغین و روشهای فریبنده گمراه کنند. در این بخش به چند مورد از مشهوترین آنها اشاره میکنیم:
ترون چین (TronChain)
ترون چین یکی از پروژههای پانزی مشهور در دنیای ارزهای دیجیتال بود که در طول فعالیت خود، تعداد زیادی از سرمایهگذاران را فریب داد. این طرح وعده سود ۳۱۰ درصدی و پرداخت روزانه یک درصد را به کاربران میداد، یعنی اگر فردی ۱۰۰ دلار سرمایهگذاری میکرد، پس از ۱۰۰ روز، از محل سودهای دریافتی به اصل سرمایه خود میرسید. این کلاهبرداری در اوایل سال ۲۰۲۱ آغاز شد و در مدت زمانی اندک، ضرر و زیان بسیاری را بر کاربران تحمیل کرد.
با گذشت زمان و افزایش آگاهی کاربران نسبت به ناپایداری پروژه، امکان برداشت وجوه کمکم دشوار شد و ساختار هرمی آن شروع به فروپاشی کرد. در نهایت، با شکایتهای متعدد از سوی سرمایهگذاران، مشخص شد که ترون چین یک طرح هرمی بزرگ بوده و بسیاری از افراد از نقاط مختلف جهان، به دلیل سرمایهگذاری در این طرح، داراییهای خود را از دست دادهاند.
اکو اسمارت (EcoSmart)
یکی دیگر از انواع کلاهبرداری ترون بود که بهعنوان یک استارتآپ معرفی شد و هدف آن جمعآوری ۱۰۰ میلیون ترون برای راهاندازی ارز بومی خود با نام ECS بود. در این طرح کاربران تشویق میشدند تا با واریز مقداری رمزارز ترون (TRX) به قرارداد هوشمند پروژه، سود دریافت کنند.
نکات مشکوکی مثل الزام به واریز بیش از ۵ هزار ترون، ارتقاء به سطوح مختلف کاربری با افزایش واریزیها و عدم امکان برداشت سرمایه اولیه، علاوهبر نبود وایت پیپر، توضیحات فنی و ناشناسبودن سازندگان آن، نشانههایی بود که تایید میکرد این پروژه یکی از طرحهای بزرگ کلاهبرداری ترون است.
شارک دیفای (Shark DeFi) و شارک ترون (Shark Tron)
پروژههای شارک دیفای و شارک ترون ازجمله روشهای کلاهبرداری نوین در فضای دیفای (امور مالی غیر متمرکز) بودند که موفقیت آنها باعث شد حتی بنیاد ترون و جاستین سان نیز درگیر آن شوند. کاربران در این پروژهها تشویق میشدند که با سرمایهگذاری و استیکینگ ترون، ارزهای دیجیتال بومی این پروژهها یعنیSRX و SWD را دریافت کنند.
با افزایش شکایات و فرار توسعهدهندگان با سرمایه کاربران، جاستین سان اعلام کرد که با همکاری صرافی بایننس توانستهاند بخشی از داراییهای کاربران را مسدود کنند تا بازگردانده شود. ولی در نهایت، پروژههای شارک دیفای و شارک ترون جزو بزرگترین کلاهبرداریهای پانزی ترون شناخته شدند و مقدار زیادی از سرمایه کاربران را به سرقت بردند.
ترون دات لاو (Tron.Love)
سایت Tron.Love یکی دیگر از طرحهای پانزی مبتنی بر ارز دیجیتال ترون است که با وعده استخراج این ارز کاربران را فریب میدهد. این پروژه ادعا میکند که با شرکتهایی مانند بایننس، بنیاد ترون و کوین بیس همکاری دارد. یکی از تبلیغات جذاب این سایت، اهدای ۲۸ هزار واحد ترون به کاربران جدید است که در واقع قابل برداشت نیست و تنها برای ترغیب آنها به جذب افراد بیشتر طراحی شدهاست.
ترون دات لاو با وعده سودهای روزانه ۹ تا ۱۱ درصد و تاکید زیاد بر فرایند زیر مجموعهگیری، کاربران را ترغیب به سرمایهگذاری میکند. هر فردی که دیگران را به این سایت معرفی کند، ۱۳ درصد از سرمایه واریزی آنها را بهعنوان پاداش دریافت میکند. این ساختار هرمی و ادعای دروغین استخراج ترون، نشاندهنده اسکمبودن این پروژه است.
بانک ترون (banktron.org)
بانک ترون، یکی از پروژههای کلاهبرداری فعالی است که کاربران باید نسبت به آن بسیار هوشیار باشند. این سایت با ارائه وام از طریق وثیقه و وعده سود، افراد را ترغیب میکند تا سرمایههای خود را در اختیار آنها قرار دهند! این پروژه با تمرکز بر نیاز و علاقه کاربران به وام، آنها را جذب میکند و با افزودن لینکهای معتبر، ظاهری قانونی به خود میدهد.
سازندگان این پروژه برای مشروعیت بخشیدن به کار خود، دست به هر کاری میزنند. برای مثال از چند وبسایت معروف در حوزه کریپتو مثل کوین دسک (Coindesk)، گزارش جعلی منتشر کردهاند یا چهره افرادی را بهعنوان توسعهدهندگان پروژه منتشر کردهاند که اصلاً وجود خارجی ندارند.
در نهایت، با بررسی وضعیت سایت BankTron.org، مشخص میشود که این پروژه احتمالاً جعلی است. کاربران شاکی، عمر کوتاه دامنه ثبتشده و نداشتن ترافیک ارگانیک از جمله نشانههای کلاهبرداری این پروژه هستند که باید به آنها توجه زیادی داشت.
علاوه بر پروژههای مذکور، طرحهای متعدد دیگری مثل ترون سوپر نود (TRON Supernode)، راکترید (Rocketrade)، ویکینگ گروپ (Wayking Group)، ترون هلدینگ (Tron Holding)، ترون لینک پرو (Tron Link Pro) و کریپتو فرندز (Crypto Friends) طی سالهای اخیر مبالغ هنگفتی از سرمایه کاربران را درشبکه ترون سرقت کردهاند.
کلاه برداری ها و نقش آن در اعتماد به شبکه ترون
وقوع کلاهبرداریهای متعدد در شبکه بلاکچین ترون، آن را به یک پلتفرم برجسته برای فعالیتهای غیرقانونی مختلف تبدیل کرده و تاثیر زیادی بر قابلیت اطمینان آن داشتهاست. ماهیت غیرمتمرکز ترون، همراه با قابلیتهای قرارداد هوشمند کاربرپسند، متاسفانه آن را به یک هدف جذاب برای کلاهبرداران تبدیل میکند. بهطوریکه این شبکه طی چند سال اخیر، میزبان درصد قابلتوجهی از کل تراکنشهای جعلی بودهاست که در فضای کریپتو انجام شد.
این کلاهبرداریها، نهتنها اعتماد سرمایهگذاران به این شبکه را تضعیف کردهاند، بلکه چالشهایی را در زمینه افزایش فشارهای نظارتی و اقدامات امنیتی در اکوسیستم به دنبال داشتهاند. گرچه شبکه ترون همچنان راهحلهای فنآوری نوآورانهای را در اختیار پایگاه کاربری گسترده خود قرار میدهد، مسائل مربوط به این کلاهبرداریها، معضل مهمی است که به تلاش مستمر و هماهنگی نیاز دارند تا درنهایت به افزایش امنیت و بازگرداندن اعتماد کاربران به شبکه کمک کند.