۱- وام رمزنگاری شده چیست؟
مگر اینکه شما در یک دالان تاریک بازارهای مالی کاملا سنتی زندگی کرده باشید وگرنه حتما درباره وام رمزنگاری شده چیزهایی شنیده اید – روند وام دهی رمزنگاری شده فرصتی است که در اختیار فعالان بزرگ و کوچک دنیای رمز ارزها قرار گرفته است و سبب شده است که توان مالی اکوسیستم مالی غیرمتمرکز اتریوم روی مبلغی بالغ بر یک میلیارد دلار ارزش، قفل شود.
در هسته وام دهی رمزنگاری شده یک مفهوم نسبتا ساده وجود دارد: وام گیرندگان قادر به استفاده از دارایی های رمزنگاری شده خود به عنوان وثیقه برای به دست آوردن اعتبار یا وام استیبل کوین (stablecoin) (رمزارزی با ارزش ثابت) هستند در حالی که وام دهندگان دارائی مورد نیاز وام را با نرخ بهره توافقی تامین میکنند. این روند همچنین میتواند بلعکس باشد یعنی وام گیرندگان از اعتبار یا استیبل کوین به عنوان وثیقه برای دریافت وام رمزنگاری شده استفاده کنند.
احتمالا متوجه شده اید که در اینجا هیچ چیز قابل پیشبینی نیست – آنها صرفا وام های وثیقه ای هستند – اما اعتبار و وام های بنیادین قدرتمندی هستند که طیف گسترده ای از کاربردها و مزیت ها را در اختیار مشاغل، موسسات، بازرگانان و کاربران قرار میدهند. علاوه بر این، این عناصر بنیادین برای دسترسی به وام های بدون مجوز، باز و ترکیبی در فضای رو به رشد DeFi به وجود آمده اند. این روند خود منجر به ایجاد موارد مورد استفاده جدیدی مثل نرخ های بهینه شده در خلال بسترها و وام های فلاش (flash loans) شده است، که در آن کاربر میتواند از معاملات اتمی برای تسویه کامل بسترش استفاده کند، البته مادامی که در همان معامله آن را بازپرداخت کند – اما در معاملات بعدی باید میزان بیشتری بازپرداخت کند.
۲- وام دهی در بازارها چقدر اهمیت دارد؟
وام دهی در سطوح اساسی بازارهای اعتباری باعث افزایش میزان نقدینگی کارهای تولیدی میشود و عبارتست از بازتخصیص نقدینگی از مواردی که فاقد مورد استفاده فوری هستند به نفع کسانی که به آن نیازمند هستند. این کار باعث میشود که سود آن پولها برای همه طرفین افزایش پیدا کند و وام گیرندگان به وام دهندگان و سرمایه مورد نیازشان دسترسی داشته باشند.
این یک فرصت گسترده برای بازارهای رمزنگاری شده و کاربران آن است که به طریقه سنتی در مورد استفاده از رمزارزهای خود فقط به دو گزینه دسترسی داشته اند: هودل (hodl) (به معنای نگهداشتن رمزارزها) یا تجارت آنها. به صورت ویژه هودل به معنای نگهداری رمزارزها در کیف پول است. در حالی که ممکن است برخی افراد استدلال بکنند که با محدود کردن عرضه رمزارزها در بازار میتوان به افزایش ارزش آنها کمک کرد اما به نظر ما نگهداری رمزارزها یک استفاده ویژه و قابل قبول از یک دارایی سرمایه ای نیست.
با ظهور روند وام دهی دارایی های رمزنگاری شده کارآئی آن دارایی ها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. یک سرمایه راکد سابق اکنون میتواند بازدهی منفعلانه برای وام دهندگان داشته باشد و وام گیرندگان میتوانند بدون شروع یک روند فروش مشمول مالیات یا دریافت دارایی های رمزنگاری شده برای تجارت، سفته بازی یا بازارسازی، حکم یا به اصطلاح fiat دریافت کنند. این پیشرفت چشمگیری برای دارندگان رمزارزها و سرمایهگذاران سازمانی محسوب میشود.
آنها در مقایسه با بهره وام های حساب های پس انداز یک مدل تشابهی مستقیم و پیشرفته برای سیستم مالی فراهم میکنند. در زمان نوشتن این مقاله بیشتر بسترهای وامدهی رمزنگاری شده بهره حدودا ۸% را برای وام های رمزنگاری شده ارائه میدهند، در حالی که در مقام مقایسه بیشتر حسابهای پس انداز در ایالات متحده نرخ بهره ای کمتر از ۱% را برای بازپرداخت هر دلار ارائه میدهند.
در حالی که این روند یک پیشرفت بزرگ برای اکوسیستم رمز ارزها محسوب میشود اما تمام مزایای یک سیستم اعتباری را ارائه نمیدهد – همان گونه که در شکل فعلی وام های رمزارزها به صورتی است که ارزش دارائی از ارزش وام بیشتر است. این بدان معناست که شما باید برای دریافت وام سرمایه در اختیار داشته باشید و این یعنی اینکه بازار وام دهی رمز نگاری شده بهصورت آشفته و نامنظم در حال رشد است. این امر مخصوصا زمانی که صحبت از جمعیت فقیر و فاقد حساب بانکی در سراسر جهان میشود که نیاز دارند به منابع مالی دسترسی داشته باشند، کاملا ناامیدکننده است.
۳- انواع بسترهای وام دهی: متمرکز در مقابل غیرمتمرکز
از سال ۲۰۱۸ تعدادی از بسترهای وام دهی در خلال صنعت رمزنگاری به وجود آمده اند و به طور کلی میتوان آنها را به بسترهای متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم کرد. در اصل تمایز کلی آنها در این موضوع است که چه کسی یا چه چیزی روند وام گرفتن و وام دادن را کنترل میکند – یک تجارت یا یک پروتکل.
بسترهای وام دهی متمرکز بیشتر شبیه به شرکتهای فنآوری مالی هستند که با رمزارزها کار میکنند – آنها عملیات های مشتریان خود را تحت نظر دارند، دارای سیستم حفاظت برای محافظت از دارایی های شما هستند و میتوانند با موسسات مختلف به شکل سنتی مشارکت داشته باشند، مانند مذاکره با آنها در مورد تفاهم نامه های وامهای خاص. این بسترها تمایل دارند که نرخ بهره توسط شرکت تعیین شود – که اغلب نسبت به بسترهای متمرکز، بازده بالاتری برای وام دهندگان دارایی های رمزنگاری شده مانند اتر (ETH) و بیتکوین (BTC)، ارائه میدهند.
بسترهای وام دهی غیرمتمرکز که شامل پروژه هایی مانند Compound،Maker و dYdX میشوند، بهعنوان بسترهایی عمل میکنند که هر کسی در هر زمان و بدون تبعیت از قوانین (KYC) برای احراز هویت یا حفاظت، میتوانند به آن دسترسی داشته باشند. به استثنای Maker که سیستم نظارتی غیرمتمرکز آن نرخ بهره را تعیین میکند بقیه این بسترهای غیرمتمرکز دارای نرخ بهره متغییر هستند که براساس عرضه و تقاضا بر روی دارایی های بستر تعیین میشوند. بسته به عملکرد نرخ بهره این کار در بعضی از مواقع میتواند منجر به نوسان زیاد نرخ بهره شود، مثلا در dYdX نرخ بهره برای وام دهندگان گاهی اوقات ممکن است به بالای ۳۰% برسد.
۴- وام رمزنگاری شده چه ریسک هایی دارد؟
در حالی که روند وامدهی رمزنگاری اغلب با حسابهای پسانداز سنتی یا حسابهای بهره قابل مقایسه است اما ذکر این نکته مهم است که این بسترها بسیار جدیدتر و پرریسکتر از بانکهای سنتی پایهریزی شدهاند. هیچ کدام از اینها حتی بسترهای متمرکز جز موسسات بیمه شده فدرالی نیستند – اگر چه برخی تلاشها برای بیمه کردن DeFi توسط شرکتهای Nexus Mutual و Opyn صورت گرفته است. البته باید توجه داشته باشیم که ما با فنآوری جدیدی سروکار داریم.
در صورتی که ارزش وثیقه وام گیرندگان پایینتر از مقدار لازم باشد آنها میتوانند ریسک غیرقابل انتقال بودن را برای تامین نقدینگی درنظر بگیرند تا اطمینان حاصل کنند که وام دهندگان همیشه به زیان آنها عمل نمیکنند. این بدان معنی است که وام گیرندگان برای اطمینان از اینکه در یک محدوده امن باقی بمانند مجبورند از نسبت وثیقه خود با دقت مراقبت کنند. تاکنون ثابت شده است که سیستمهای تسویه حساب کامل بوده و وام دهندگان سرمایه خود را از دست نداده اند، اما این تضمین نمیکند که این روند تا همیشه ادامه داشته باشد.
در فضای غیرمتمرکز نیز ریسک فنآوری حتی با وجود قراردادهای هوشمند باز هم وجود دارد. از آنجایی که کد کامپیوتری در قالب قراردادهای هوشمند جریان سرمایه را در داخل سیستم کنترل میکند از نظر تئوری امکانپذیر است که یک هکر از طریق باگ یا حفره به بستر حمله کند.
علاوه بر این گاهی اوقات برای بسترهای غیرمتمرکز نقدینگی کم است به گونه ای که اگر مقدار زیادی از سرمایه در داخل یا خارج سیستم جریان پیدا کند، نرخ های بهره به شدت میتوانند تغییر کنند. به طور کلی توابع نرخ بهره برای تحریک تعادل نسبتا پایداری ایجاد میشوند، اما گاهی یک سری نوسانات نیز به وجود میآید.
سرانجام استفاده از این بسترها توام با ریسک های مالیاتی و نظارتی است به خصوص که یکی از دلایل عمده وام گرفتن در خلال این بسترها به نوعی فرار از مالیات است. به طور کلی بسیاری از حوزه های حقوقی دستورالعمل مشخصی در مورد ماهیت بسیاری از این داراییها از جمله استیبل کوین ها ندارند. به همین دلیل آگاهی درباره پیامدهای دقیق مالیاتی در روندهای وامدهی رمزنگاری شده برای افراد مشکل است و به کاربران توصیه میشود که با یک مشاور مالیاتی مشورت کنند. علاوه بر آن بسیاری از بسترهای غیرمتمرکز بدون داشتن مجوز و بدون رعایت قوانین KYC (که یک قانون برای احراز هویت است) فعالیت میکنند، به این معنی که آینده نظارتی آنها غیرقابل پیشبینی است.
۵- موارد استفاده از وام های رمزنگاری شده – از مبتدی تا کارشناس
شاید بهترین روش برای درک نحوه کارکرد این بسترها و بازارها اجرای روشهای مختلفی است که کاربران میتوانند در آنها مشارکت کنند، با شروع از مراحل پایه و حرکت بهسمت مراحل پیشرفته.
۱- بستر تکی، وام دهی تک سرمایه ای
این اساسی ترین و رایج ترین جنبه بازار وام های رمزنگاری شده است: وام دهی. بررسی نرخ بازده در خلال بستر با استفاده از ابزارهای ردیابی مانند CoinMarketCap برای پیدا کردن بهترین نرخ بازده برای داراییای که میخواهید وام دهید، بسیار مفید است. به طور کلی در بسترهای غیرمتمرکز روند به سمت نرخ های بهره بالا برای استیبل کوین ها حرکت میکند (%۱۵-%۷)، در این روند نرخ بهره برای داراییهای رمزنگاری شده مثل ETH و BTC بیتکوین کمتر و در حد (%۱-%۰) است. در حالی که بسترهای متمرکز نرخ های بهره مطلوب تری برای دارایی های رمزنگاری شده ارائه میدهند در حدود (%۶-%۲).
۲- نقدینگی به ارزش دلار و معاف از مالیات
صاحبان رمزارزها که بیشتر اقدام به نگهداری رمزارزها میکنند ممکن است سرمایه قابل توجهی در پرتفوی خود داشته باشند اما فروش این رمزارزها در هنگام نیاز به پول نقد مشمول یک فرآیند مالیاتی میشود. این سخن صرفا یک نصیحت مالیاتی نیست شما باید برای نیازهای خاص خود با یک مشاور مالیاتی مشورت کنید. استفاده از دارایی های رمزنگاری شده یا رمزارزها به عنوان وثیقه برای دریافت وام با ارزش دلار میتواند راهی عالی برای صاحبان رمزارزها باشد تا از آن برای به دست آوردن نقدینگی مورد نیاز خود استفاده کنند، درضمن دارایی خود را نیز در معرض خطر قرار ندهند و مالیاتی هم بر نرخ بهره پرداخت نکنند.
۳- نرخ واسطه گری
یک بار دیگر با نگاهی به CoinMarketCap میتوانیم فرصت هایی را برای واسطه گری نرخ بهره مشاهده کنیم که در آن شما از یک بستر دارایی را وام میگیرید و آن را به دیگری قرض میدهید. بهعنوان مثال در هنگام نوشتن این مقاله شما میتوانید ETH را با نرخ متغییر ۰.۵۵% از بستر Aave وام بگیرید و آن را در بستر Crypto.com با سود ۰.۶% وام بدهید، فرآیندی با ۵.۴۵% سود سالانه برای ETH. با این وجود این روند ریسک زیادی بههمراه دارد زیرا تغییر نرخ بهره در Aave براساس نرخ بهره بازار منجر به تغییر نرخ بهره در Crypto.com میشود و این فرآیند به صورت بالقوه میتواند سود شما را از بین ببرد.
یک گزینه جالب دیگر مرتبط با این موضوع توسط بستر CoinLoan فراهم شده است یکی از معدود بسترهای موجود که به شما این امکان را میدهد که شرایط وام گرفتن / وام دادن مثل (نوع دارایی، مدت زمان وام و نرخ بهره) را خودتان مشخص کنید. CoinLoan همچنین امکان وام گرفتن به روش رمزنگاری – رمزنگاری را فراهم میکند که امکانات بیشتری نسبت به گزینه های استاندارد رمزنگاری – استیبل کوین ارائه شده توسط سایر بسترهای متمرکز، ارائه میدهد. این امکان اضافی برای شخصی سازی میتواند روشی عالی برای اطمینان شما نسبت به قابل پیشبینی بودن عملکرد واسطه گری نرخ بهره باشد، علاوه بر این بستر CoinLoan یک حساب بهره در اختیار شخص قرار میدهد که یک تجربه کاربری ساده و بدون دردسر برای دستیابی به درآمدی معادل ۱۰.۵% از دارایی هایتان را برای شما فراهم میکند. همچنین دارایی های شما را تحت شرایط محافظتی، تایید شده توسط SEC، تضمین شده و بیمه شده نگهداری میکند و همچنین دارای یک سیستم تسویه حساب شخصی برای اطمینان از مصون ماندن طرفین معامله است.
۴- حاشیه سود تجاری / اهرم های مالی
ظهور وام های رمزنگاری شده باعث سهولت دسترسی به اهرم های مالی شده است البته بدون اینکه بخواهید از طریق یک معامله متمرکز پیش بروید. کاربر میتواند با گرفتن وام، خرید وثیقه اضافی و افزایش مقدار وام خود در خلال یک حلقه تا رسیدن به حد مجاز، به این اهرم های مالی دسترسی پیدا کند. این کار همانند یک سرمایهگذاری «طولانی مدت» در مورد وثیقه ای که انتخاب کرده اید، عمل میکند. به عنوان مثال اگر من از ETH بهعنوان وثیقه استفاده کنم و وام استیبل کوین خود را که ارزش دلاری دارد برای کسب ETH بیشتر بفروشم و قیمت ETH افزایش یابد من هنوز باید وامم را براساس ارزش اصلی دلاری آن بازپرداخت کنم – حتی اگر ارزش ETH افزایش پیدا کرده باشد. این کار به ما اجازه میدهد که سود اضافی ای کسب کنیم. بسترهایی مثل dYdX انجام این کار را ساده کرده اند و این امکان را به سهولت در رابط کاربری کاربر ایجاد میکنند و به شما اجازه میدهند که به اهرم های مالی طولانی مدت یا کوتاه مدت و حداکثر تا ۵ برابر، دسترسی داشته باشید. بدیهی است که این یک استراتژی پرریسک محسوب میشود و اگر قیمت ETH در مسیر اشتباهی حرکت کند ممکن است وثیقه شما برای محافظت از حقوق وام دهندگان نقد و تسویه شود.
۵- وام های فلاش
وامهای فلاش اخیرا پس از استفاده از آنها در هک bZx DeFi مورد توجه زیادی قرار گرفته اند. وام های فلاش یک نوآوری مالی محسوب میشوند که فقط از طریق دارایی های مالی غیرمتمرکز قابل دسترسی هستند و موارد استفاده جالبی دارند. با وام فلاش کاربر میتواند به مقدار تمام نقدینگی مجازش در بستر، وام بگیرد و از آن وام برای اجرای سایر عملیات ها استفاده کند و سپس در پایان معاملات کل آن وام را بازپرداخت کند. اگر کاربر نتواند مبلغ وام را به صورت کامل بازپرداخت کند هیچ یک از معاملات انجام نمیشود. این کار توسط مدیریت پایگاه داده اتمی امکانپذیر است و در آن یک عملیات ناموفق در خلال یک زنجیره باعث میشود که کل عملیات ناموفق شود. وام های فلاش را میتوان برای فرصتهای واسطه گری یا انتقال وثیقه به بستری دیگر مانند Maker یا Compound استفاده کرد. برای اجرای وام فلاش شخص باید دانش فنی و توانایی لازم برای انجام معاملات اتمی را داشته باشد.
۶- مدیر تسویه حساب
برای کسانی که از لحاظ فنی بسیار ماهر هستند این امکان وجود دارد که در اکوسیستم DeFi به عنوان مدیر تسویه حساب نیز کار کنند. مدیران تسویه رباتهایی را به کار می گیرند تا وام هایی را که پایین تر از نسبت وثیقه مورد نیاز هستند شناسایی کنند و آن وثیقه را برای بازپرداخت وام و هزینه خدمات، تسویه کنند. این یک عرصه رقابتی است اما سود قابل توجهی هم به همراه دارد.
۶- آینده وام های رمزنگاری شده چگونه است؟
در حالی که تسویه حساب ها به دلیل فرصت محدود برای آخرین بار ذخیره میشوند شناسایی تسویه حسابها بخش مهمی از اکوسیستم وام رمزنگاری شده است و برای کارآیی سیستم بسیار مهم است. تابع های رمزنگاری شده بهدلیل سهولت فروش و نقدشوندگی راحت به عنوان یک وثیقه فوق العاده عمل میکنند. این روند در مقایسه با روند گروگذاری که در آن سلب حق ادامه دعوی و تسویه حساب یک فرآیند بسیار طولانی است، یک روند بسیار کوتاه است و فرآیند تسویه حساب رمزنگاری شده تنها چند ثانیه طول میکشد. با پیشرفت صنعت رمزنگاری، اکوسیستم وام دهی در داستان موفقیت خود به عنوان یک بخش کاملا اساسی باقی خواهد ماند.
با این حال در کوتاه مدت این اکوسیستم ها فرصت های بینظیری را در اختیار فعالان عرصه رمزنگاری برای کسب بازده بالا، به دست آوردن نقدینگی و افزایش بهره وری دارایی هایشان، قرار میدهند.