مارجین کال چیست؟
مارجین کال به وضعیتی اطلاق میشود که در آن حساب موجودی حساب حاشیه ای سرمایه گذار (که درواقع همان حسابی است که شامل اوراق بهاداری است که با پول قرضی خریداریشده است)، به مقداری کمتر از حد مطلوب بروکر میرسد. درواقع مارجین کال همان تقاضای بروکر از سرمایهگذار است تا وی پول و اوراق بیشتری را در حساب خود بگذارد و بدین ترتیب حساب فرد به حداقل مقدار موردنیاز برسد که به این مقدار «حداقل وجه تضمین» گفته میشود.
به بیان سادهتر مارجین کال بدین معنا است که یک یا چند تا از اوراق بهادار شما در حساب مارجین، به مقدار حاشیه ای امن کمتر از حد مشخصشده رسیده است. سرمایه گذار در این شرایط یا باید پول بیشتری را در حساب خود بگذارد و یا اینکه بخشی از داراییهای نگهداری شده در حساب را به فروش بگذارد.
نکات کلیدی:
- مارجین کالها درواقع تقاضاهایی برای گذاشتن سرمایه اضافی و یا اوراق بهادار بیشتر هستند تا در حساب مارجین شما قرار داده شوند و بدین ترتیب موجودی حساب مارجینال به حداقل مشخصی برسد.
- بروکرها ممکن است، تریدرها را مجاب کنند تا داراییهای خود را بفروشند. این کار بدون در نظر گرفتن قیمت بازار انجام شده و هدف از آن رسیدن به مارجین کال در زمانی است که تریدر سرمایه کافی را نداشته باشد.
مارجین کال چطور کار میکند؟
مارجین کال زمانی رخ میدهد که سرمایهگذار پول را از بروکر قرض گرفته تا با آن سرمایه گذاری را انجام دهد. زمانی که سرمایهگذار از مارجین استفاده میکند و با آن اوراق بهادار خریدوفروش میکند، او درواقع هزینه را با تلفیقی از پول خود و پول قرض گرفتهشده از بروکر انجام میدهد. بدین ترتیب دارایی خالص سرمایهگذار در یک سرمایهگذاری برابر است با ارزش بازار اوراق بهادار منهای پول قرض گرفتهشده از بروکر.
به بیان سادهتر ماشهی شلیک «مارجین کال» زمانی رها میشود که دارایی خالص سرمایهگذار که خود درصدی از ارزش مجموع بازارِ اوراق بهادار است، به کمتر از درصد مشخصی برسد که به آن «حداقل وجه تضمین» گفته میشود. برای مثال بازار بورس نیویورک (NYSE) و نیز FINRA از سرمایهگذارها میخواهند که حداقل ۲۵% از ارزش مجموع اوراق بهادار خود را بهعنوان مارجین نگهدارند. برخی از بروکرها نیز گاها مقادیر بیشتری و تا حد %۳۰ الی ۴۰% را نیز برای حداقل وجه تضمین، طلب میکنند.
بنابراین بهطور واضح، محاسبات و هزینههایی که دارای مارجین کال هستند، به درصد حداقل وجه تضمین و نیز دارایی خالص بستگی دارد؛ اما ممکن است در یک وضعیت مشخص، برای مثال: قیمت دقیق سهام افت کرده و در این صورت مارجین کال مورد محاسبه قرار بگیرد. اساساً، چنین حالتی زمانی رخ خواهد داد که ارزش حساب، یا داراییهای خالص حساب برابر با حداقل وجه تضمین موردنیاز (MMR) باشد؛ بنابراین فرمول محاسباتی بهصورت زیر خواهد بود:
ارزش حساب= (ام ام ار – ۱) / وام مارجین
حال فرض بگیرید که شما یک حساب مارجین با موجودی ۵ هزار دلار را از پول خود باز کردهاید و نیز ۵ هزار دلار دیگر نیز از بروکر خود بهصورت مارجین بهعنوان وام گرفتهاید. حال شما ۲۰۰ سهام از سهمهای مارجین دار را به قیمت هر کدام ۵۰ دلار خریداری کردهاید (تحت شرایط فدرال T شما میتوانید تا ۵۰% از قیمت سفارش خود را وام بگیرید). حال با فرض اینکه بروکر از شما ۳۰% را بهعنوان حداقل وجه تضمین درخواست کند در این صورت محاسبات بدینصورت خواهد بود:
حساب شما ۱۰ هزار دلار سهام را در خود جایداده است. در این مثال، مارجین کال زمانی رخ خواهد داد که ارزش حساب شما به کمتر از ۷۱۴۲ دلار برسد؛ زیرا طبق رابطه داریم:
ارزش حساب= (۰.۳-۱) / (۵۰۰۰)
و این برابر با زمانی است که ارزش هر سهام به ۳۵.۷۱ دلار برسد.
بعد از اینکه مارجین کال رخ بدهد چه خواهد شد؟
با در نظر داشتن مثال فوق، فرض کنید که ارزش هر سهم شما از ۵۰ دلار به ۳۵ دلار افت پیدا کند. حال در این وضعیت، ارزش حساب شما ۷۰۰۰ دلار بوده و نیاز به ۱۰۰ دلار از مارجین کال دارد.
حال شما سه انتخاب برای بهبود وضعیت، پیش رو خواهید داشت:
۱- مبلغ ۱۰۰ دلار را بهصورت نقد بهحساب خود اضافه کنید.
۲- مبلغ ۱۴۲.۸۶ دلار به اوراق بهادار مارجین خود اضافه کنید که ارزش حساب شما را مجدداً به ۷۱۴۲.۸۶ دلار بازگرداند.
۳- ارزش سهام فسخ معادل ۳۳۳.۳۳ دلار را پرداخت کرده تا مبلغ وام مارجین خود را کاهش دهید و به ارزش بازار ۳۵ دلار برسانید که این مقدار برابر با ۹.۵۳ سهم خواهد شد که به بالا گرد شده و برابر با ۱۰ سهم در نظر گرفته میشود.
اگر به مقدار مارجین کال نرسیدید، بروکر ممکن است هر موقعیت در دسترسی را ببندد، تا بدین ترتیب موجودی حساب شما را به حداقل ارزش مورد نظر برساند و حتی این کار را بدون تائید و موافقت شما انجام دهد. این یعنی بروکر این حق را دارد که هر سهامی را در آن حساب بفروشد و این کار را بدون خبر دادن به شما انجام دهد. همچنین ممکن است بروکر هزینه کمیسیون این معامله (معاملات) را نیز از شما بگیرد. شما مسئول هر نوع ضرر و زیانی در طی این روند هستید.
نکته مهم: بهترین راه برای رهایی از مارجین کال، این است که سفارشات قطع مراقبتی را در نظر بگیرد تا مقدار ضرر را در هر موقعیت، کاهش دهد و بدین ترتیب نقدینگی کافی اوراق بهادار موجود را در حساب شما نگه دارد.
یک مثال از مارجین کال در دنیای واقعی
یک سرمایهگذار ۱۰۰ هزار دلار از سهام شرکت اپل را خریداری میکند و برای این کار ۵۰ هزار دلار را از موجودی خود گذاشته و ۵۰ هزار دلار دیگر را از بروکر قرض میگیرد. بروکر سرمایهگذار مبلغ ۲۵% را بهعنوان حداقل وجه تضمین از شما میخواهد. در زمان سفارش، دارایی خالص سرمایهگذار، برابر یا ۵۰% است. دارای خالص سرمایهگذار به این صورت محاسبه میشود:
ارزش بازار اوراق بهادار ÷ (ارزش بازار اوراق بهادار- پول قرض گرفتهشده)
که در این مثال برابر است با ۵۰% = (۵۰۰۰۰) ÷ (۵۰۰۰۰-۱۰۰۰۰۰)
این مقدار بیش از ۲۵ درصد حداقل وجه تضمین است و بنابراین مقدار مناسبی است؛ اما فرض کنید دو هفته بعد، ارزش اوراق سفارش داده شده به ۶۰ هزار دلار کاهش یابد، این اتفاق باعث میشود که دارایی خالص سرمایهگذار به ۱۰ هزار دلار کاهش یابد که همان ۶۰ هزار دلار منهای ۵۰ هزار دلار بدهی او است و این یعنی دارایی او ۱۶.۶۷% است.
۱۶.۶۷% = (۵۰۰۰۰) ÷ (۶۰۰۰۰۰-۵۰۰۰۰ )
این مقدار حال کمتر از ۲۵% حداقل وجه تضمین است. بروکر در این صورت از مارجین کال استفاده کرده تا بدین ترتیب سرمایهگذار با قرار دادن حداقل ۵ هزار دلار به حداقل وجه تضمین مورد نظر برسد.
اما چرا ۵ هزار دلار؟ خوب دلیلش این است که برای رسیدن به حداقل وجه تضمین میبایست از رابطه زیر استفاده کرد:
مقدار سرمایه لازم برای بازگشت به مقدار حداقل وجه تضمین = (ارزش اوراق بهادار در بازار * مارجینال کل) – داراییهای سرمایهگذار
بدین ترتیب سرمایهگذار باید حداقل ۱۵ هزار دلار سرمایه داشته باشد (تا با در نظر داشتن ارزش اوراق بهادار در بازار که برابر با ۶۰ هزار دلار است)، مقدار ۲۵ درصد حداقل وجه تضمین را تأمین کند؛ اما او فعلاً تنها ۱۰ هزار دلار از دارایی خالص خود را دارد و لذا میبایست ۵ هزار دلار به آن بی افزاید و این یعنی:
۵۰۰۰ = 10000- (۲۵% * ۶۰۰۰۰)